Chúng tôi tự hào về hò khoan bởi đó là một nét đẹp tinh thần không thể thiếu làm nên nét riêng không thể lẫn vào đâu được của người dân quê hương sông nước anh hùng. Đó là di sản của cha ông để lại từ ngàn xưa, là báu vật của chúng tôi hôm nay và là tài sản thừa kế dành cho con cháu sau này…
Niềm tự hào ấy được nhân lên gấp bội khi mà nhà nước có quyết định đưa hò khoan Lệ Thủy vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đến tháng 6 năm 2016 cả nước ta có 165 di sản phi vật thể cấp Quốc gia và đến thời điểm hiện nay con số ấy là 166 với sự góp mặt của hò khoan Lệ Thủy. Lễ đón nhận bằng công nhận hò khoan Lệ Thủy là di sản phi vật thể Quốc gia đã được tổ chức long trọng vào ngày 31/8/2017 tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện Lệ Thủy. Lễ đón nhận diễn ra trong không khí người dân Lệ Thủy đang rộn ràng ăn Tết Độc Lập - một trong những sự kiện quan trọng bậc nhất trong năm của người dân nơi đây:
“Ôi tự hào biết mấy quê ta,
Truyền thống bơi đua rộn ràng thôn xóm
Vang vọng câu hò trên sông nước Kiến Giang”
Câu nói lối ấy đã thể hiện hai nét đặc trưng không thể thiếu khi đã đặt chân đến mảnh đất Lệ Thủy là xem đua thuyền và nghe hát hò khoan. Nên thông tin hò khoan Lệ Thủy được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia càng làm cho không khí lễ hội nơi đây thêm phấn khởi, náo nức. Buổi lễ diễn ra trong niềm hân hoan của người dân, đặc biệt là các bà, các mẹ những người đã sống với hò khoan gần trọn cuộc đời. Và trong đêm nhận bằng chứng nhận một chương trình nghệ thuật đặc sắc được dàn dựng công phu của các nghệ sĩ chuyên nghiệp, các nghệ sĩ, diễn viên của đoàn ca kịch Huế, đoàn nghệ thuật truyền thống Quảng Bình, các nghệ sĩ là con em Quảng Bình đang sinh sống, công tác tại các tỉnh bạn và các nghệ nhân quần chúng, các hạt nhân văn nghệ của Huyện Lệ Thủy biểu diễn. Sự tập luyện nghiêm túc, công phu đã mang đến cho khán giả một chương trình nghệ thuật đặc sắc từ đầu đến cuối:
Khán giả đến sớm và ngồi kín hết tất cả các chỗ. Rất đông người phải đứng phía bên ngoài để xem nhưng ai cũng hào hứng và phấn khởi:
Đồng thời nhằm ghi nhận những đóng góp của các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác bảo vệ, phát huy giá trị di sản phi vật thể Hò khoan Lệ Thủy, chủ tịch UBND Tỉnh Quảng Bình cũng đã tặng bằng khen cho các tập thể và cá nhân này. Cụ thể về tập thể có: Phòng văn hóa thông tin huyện Lệ Thủy, Phòng giáo dục và đào tạo huyện Lệ Thủy, câu lạc bộ hò khoan xã Xuân Thủy, câu lạc bộ nghệ nhân hò khoan Lệ Thủy, câu lạc bộ hò khoan trường Tiểu học số 1 Hồng Thủy. Về cá nhân có ông Đặng Ngọc Tuân, nguyên Đại tá-giáo viên học viện an ninh, ông Dương Ngọc Liên - giám đốc trung tâm VHTT_TT huyện Lệ Thủy, bà Nguyễn Thị Hải Lý - nghệ nhân hò khoan Lệ Thủy, bà Đặng Thị Hồng Hới - nghệ nhân hò khoan Lệ Thủy, bà Lê Thị Hồng Hạnh - nghệ nhân hò khoan Lệ Thủy, ông Nguyễn Hùng Vỹ - nhà nghiên cứu văn hóa dân gian. Sự ghi nhận này là niềm động viên để các tập thể và cá nhân cố gắng nhiều hơn nữa trong quá trình công tác, góp phần đưa hò khoan đến gần hơn với khán giả cả nước và quan trọng hơn là lưu giữ cho con cháu mai sau.
Những làn điệu hò khoan ấy chính là tài sản vô giá, là nguồn dinh dưỡng nuôi nấng, gắn kết cộng đồng dân tộc, làm nên một miền quê luôn đoàn kết, yêu thương và bao bọc lẫn nhau không lẫn vào đâu được. Cũng chính từ ý nghĩa vô cùng quan trọng đó mà hò khoan Lệ Thủy được trân trọng và nâng niu. Vừa bảo tồn để chuyển giao qua nhiều thế hệ, nhưng cũng vừa sáng tạo không ngừng nghỉ để làm cho nó ngày càng phong phú, đa dạng và gần gũi hơn với đời sống hiện nay. Bởi vậy cũng dễ hiểu vì sao ngày càng có nhiều làn điệu hò khoan được sáng tác lời mới mà thế hệ trẻ rất yêu thích…Và bảo tồn giá trị hò khoan Lệ Thủy cũng chính là bảo tồn