Kính thưa các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh thân mến! Có thể nói mùa hè được coi là mùa ngộ độc thực phẩm, thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển, số lượng bệnh nhân phải nhập viện do ngộ độc thức ăn cũng tăng lên. Vì thế cẩn thận với nguy cơ ngộ độc thức ăn trong mùa hè sẽ không bao giờ là thừa. Tiết trời nóng ẩm trong mùa hè là môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus phát triển mạnh và là nguyên nhân chủ yếu gây ngộ độc thức ăn (vi sinh vật, hoá chất, thực phẩm chứa chất độc tố tự nhiên) chưa được kiểm soát.
Trong mùa hè, nguy cơ ngộ độc cao nhất
là từ thức ăn có nguồn gốc động vật và các loại thực phẩm có nhiều dầu, đạm
như: cá, hải sản, sữa.. nếu không được chế biến kỹ, nấu xong không ăn ngay hoặc
sau khi ăn bảo quản không cẩn thận thì nguy cơ gây ngộ độc là rất cao. Thức ăn
để trước 6 giờ có thể tạm coi là vô khuẩn nhưng sau 6 giờ, vi khuẩn đã có thể
nhân lên gây ngộ độc…Một thực tế đáng lo ngại là nguy cơ gây ngộ độc chủ yếu từ
những cửa hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống.
Theo đánh giá của Cục An toàn vệ sinh
thực phẩm (Bộ Y tế) hiện nay những người trực tiếp chế biến thức ăn và ngay cả
người tiêu dùng hầu như đều thiếu kiến thức và thiếu trách nhiệm trong việc đảm
bảo VSATTP.
Thêm vào đó, thức ăn đường phố phần lớn
không rõ nguồn gốc; quán xá nằm ở vỉa hè, sát đường giao thông, nếu bụi, nấm mốc
và khí thải như xăng dầu nhiễm vào thực phẩm thì nguy cơ xảy ra ngộ độc sẽ rất
cao. Người tiêu dùng khi lựa chọn các loại thực phẩm trong mùa hè nên mua những
thực phẩm còn tươi, thực phẩm có nhãn mác ở những cửa hàng cố định, đặc biệt
lưu ý hạn sử dụng của sản phẩm. Rau quả chỉ có thể bảo quản được từ 3-5 ngày.
Chú
ý khâu vệ sinh tay và dụng cụ ăn uống trong quá trình chế biến thực phẩm. Đối với
tủ lạnh, ngoại trừ ngăn đá là vi khuẩn không phát triển được, còn các ngăn làm
lạnh khác chỉ có tác dụng hạn chế, làm chậm sự phát triển của vi khuẩn. Do vậy,
nếu đưa quá nhiều thứ vào tủ lạnh, không khí không lưu thông, nhiệt độ không đảm
bảo, thực phẩm sống để cùng với thức ăn đã được nấu chín sẽ làm cho thực phẩm
nhanh hỏng. Đặc biệt, nên chú ý “ăn chín, uống sôi” đề phòng ngộ độc.
Như vậy, để đảm bảo VSATTP, phòng chống
ngộ độc thì người tiêu dùng cần nằm được những kiến thức cơ bản về giữ gìn vệ
sinh cũng như cách bảo quản thực phẩm. Bên cạnh đó, trách nhiệm đạo đức cũng được
đặt ra với những người sản xuất, người trực tiếp kinh doanh mặt hàng ăn uống.
Kinh doanh sản phẩm sạch, đảm bảo vệ sinh thực phẩm là góp phần phòng tránh ngộ
độc cho người tiêu dùng.
* 10 nguyên tắc vàng trong chế biến thực
phẩm an toàn:
1. Chọn thực phẩm an toàn: - Trong khi
có rất nhiều chủng loại thực phẩm, cần phải biết cách chọn được các thực phẩm
an toàn như biết cách chọn thịt, cá, rau quả, thực phẩm bao gói sẵn...
2. Nấu kĩ thức ăn: - Rất nhiều thực phẩm
sống, ví dụ như thịt gia súc, gia cầm, trứng và sữa chưa tiệt trùng có thể ô
nhiễm các vi khuẩn gây bệnh. Các thực phẩm cần được đun nấu kĩ trước khi ăn.
3. Ăn ngay khi thức ăn vừa được nấu
chín:
- Thực phẩm nấu chín nguội dần khi để ở
nhiệt độ thường, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn phát triển. Thời gian
để càng lâu, nguy cơ nhiễm khuẩn càng cao. An toàn nhất, chúng ta nên ăn ngay
thức ăn khi vừa được nấu chín.
4. Bảo quản cẩn thận thực phẩm đã nấu
chín: Nếu bạn muốn chế biến trước thực phẩm hoặc muốn giữ lại các thức ăn thừa,
phải được bảo quản các thực phẩm đó ở điều kiện nhiệt độ nóng (gần hoặc trên
600C), hoặc lạnh (gần hoặc dưới 10 0C). Đây là nguyên tắc quan trọng nếu bạn muốn
bảo quản thực phẩm qua 4 hoặc 5 tiếng. Tất cả loại thực phẩm cho trẻ em không
nên bảo quản. Một lỗi thông thường, dẫn đến các trường hợp ngộ độc thực phẩm là
do để một số lượng lớn thực phẩm trong tủ lạnh. Trong một tủ lạnh có quá nhiều
thực phẩm, thực phẩm nấu chín không có đủ độ lạnh nhanh cần thiết. Khi thực phẩm
vẫn giữ được độ ấm lâu (trên 10 0C), vi khuẩn phát triển mạnh, nhanh đủ đạt tới
mức độ gây bệnh.
5. Đun kĩ lại thực phẩm trước khi ăn:
Đây là nguyên tắc tốt nhất để tránh cho
vi khuẩn phát triển trong quá trình bảo quản thực phẩm (bảo quản đúng cách có
thể giảm bớt sự phát triển của các vi khuẩn nhưng không diệt được các sinh vật).
Một lần nữa, đun kĩ nghĩa là thực phẩm phải được đun với nhiệt độ ít nhất là 70
0C.
6. Không để lẫn thực phẩm sống và chín:
Thực phẩm nấu chín có thể ô nhiễm qua tiếp xúc với thực phẩm sống. Ví dụ, không
nên chế biến thịt sống và sau đó lại dùng chung thớt và dao để thái thịt đã nấu
chín. Làm như vậy sẽ tái sản sinh các sinh vật gây bệnh truyền qua đường thực
phẩm.
7. Luôn giữ tay chế biến thực phẩm sạch
sẽ: Rửa tay kĩ trước khi chế biến thực phẩm và sau khi có những công việc khác
làm gián đoạn quá trình chế biến như sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với các
nguồn dễ gây ô nhiễm khác. Sau khi chế biến thịt phẩm sống, chẳng hạn như cá,
thịt, hoặc thịt gia cầm, bạn nhớ nên rửa lại tay thật sạch trước khi bạn chế biến
các thực phẩm khác. Và nếu tay bạn có vết thương, phải băng và bọc kín vết
thương trước khi chế biến thực phẩm. Và luôn nhớ chính những con vật nuôi trong
nhà như: chó, mèo, chim... thường là những tác nhân gây bệnh nguy hiểm mà có thể
truyền qua tay của bạn vào thực phẩm.
8. Giữ bề mặt chế biến, bếp luôn khô
ráo, sạch sẽ: - Thực phẩm rất dễ bị ô nhiễm, bất kì bề mặt nào sử dụng để tiếp
xúc thực phẩm phải được giữ sạch sẽ. Chỉ cần một mẩu nhỏ thực phẩm cũng sẽ là
nguyên nhân tiềm ẩn của các mầm bệnh. Khăn lau bát đĩa và các dụng cụ nấu nướng
phải được thay và đem luộc thường xuyên trước khi tái sử dụng. Khăn lau sàn nhà
bếp cũng phải được giặt sạch sẽ.
9. Bảo vệ thực phẩm khỏi các loài côn
trùng, loài gặm nhấm và các loài động vật khác:- Động vật thường chứa các vi
sinh vật gây bệnh truyền qua đường thực phẩm. Cách tốt nhất bạn nên bảo quản thực
phẩm bằng các vật chứa được đóng kín.
10. Sử dụng nguồn nước sạch: - Nước sạch
là một yếu tố quan trọng đối với việc chế biến thực phẩm và làm đồ uống. Nếu
không có nguồn cung cấp nước sạch, bạn có thể đun sôi nước trước khi sử dụng chế
biến thực phẩm hoặc làm đá chocác đồ uống. Cẩn thận với bất kì loại nước dùng để
chế biến bữa ăn cho trẻ em
* Xử lý khi có ngộ độc thực phẩm: - Khi
phát hiện hoặc nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, phải đình chỉ việc sử dụng và
niêm giữ toàn bộ thức ăn đó lại (kể cả chất nôn, phân, nước tiểu…) để xác minh.
